De voetbalkaart van Nederland

In Nederland spelen in totaal 2.357 (vorig seizoen: 2.382) veldvoetbalclubs in de verschillende competities, die bij elkaar met 2.271 teams (inclusief zes beloftenteams) in een standaardcompetitie spelen. Dat zijn er opnieuw minder dan in het seizoen 2022-2023, al is de daling minder scherp dan in het afgelopen seizoen.

De afname heeft verschillende oorzaken. Er zijn tien nieuwe fusieclubs en zogenaamde SSA’s (samenwerkende seniorenafdeling), er zijn netto 18 teams verdwenen doordat clubs zich niet meer hebben ingeschreven voor een standaardcompetitie (36 clubs, tegen 18 clubs die het weer proberen dit seizoen) en het aantal clubs dat twee teams heeft (op zaterdag en zondag) is verder teruggelopen. Dit aantal zal vanaf nu alleen nog maar verder dalen, omdat een tweede standaardteam inschrijven niet meer mogelijk is.

Een vergelijking met eerdere seizoenen is in sommige opzichten lastig, omdat dit seizoen voor het eerst wordt gewerkt met ‘gemengde’ afdelingen voor de derde en vierde divisie en de eerste klasse. Daarin spelen nu clubs die voorheen in een aparte zaterdag- of zondagcompetitie speelden. Wel is duidelijk dat ook dit seizoen weer meer clubs hebben gekozen voor een overstap naar de zaterdag. In de kaart is het duidelijkst zichtbaar in de band die loopt van Zeeland, naar Zuid Holland, Utrecht en Flevoland/Veluwe, waar het amateurvoetbal op zondag nagenoeg is verdwenen. Sommige andere regio’s zijn juist nog altijd nauwelijks vatbaar voor deze overstaptrend.

Clubs die aan de competitie zijn gestart, maar zich tussentijds terugtrekken zijn nog wel opgenomen op deze kaart. Clubs die zich wel hebben ingeschreven, maar geen competitieduel hebben gespeeld niet.

Klik op de kaart voor de uitgebreide versie

 Profs/weekendvoetbal
Het profvoetbal bestaat uit de Eredivisie en de Eerste Divisie. Het weekendvoetbal uit de drie niveau’s daaronder: de landelijke derde en vierde divisie en de eerste klasse.

Zaterdagamateurs
Nederland kent een wereldwijd unieke voetbalpiramide met een onderscheid tussen competities op zaterdag en zondag.  Dat is een rechtstreeks voortvloeisel uit de fusie van de KNVB met de verschillende levensbeschouwelijke voetbalbonden in 1940. De protestants-christelijke CNVB bedwong bij die fusie het recht voor haar clubs niet op zondag uit te hoeven komen. De spreiding van zaterdagclubs vertoont de typische oververtegenwoordiging in de zogenaamde bijbelgordel, die in een banaanvorm van Zeeland tot aan de kop van Overijssel loopt. Daarnaast is zichtbaar dat in bepaalde regio’s steeds meer clubs die van oudsher op zondag spelen uit praktische overwegingen overstappen naar de zaterdagcompetitie. Dit is vooral zichtbaar in Zuid Holland, Zeeland, Utrecht, Noord Holland ten zuiden van het IJ en het noorden van Friesland en Groningen. In andere andere regio’s speelt dit minder of in het geheel niet. Ook opmerkelijk is dat Flevoland voor een groot deel op zaterdag speelt.

Zondagamateurs
Ook de spreiding van de zondagclubs loopt grotendeels nog langs traditionele historische lijnen. In het overwegend katholieke zuiden (van Zeeuws Vlaanderen tot het noordoosten van Twente) is het zondagvoetbal dominant evenals in de katholieke enclaves ten noordwesten van de bijbelgordel én in de regio’s die van oudsher meer vrijzinnig hervormd zijn of waar de ontkerkelijking al vroeg op gang kwam, zoals in Drenthe en de Achterhoek en in het noordelijke deel van Noord Holland.

Clubs met een eerste elftal op zaterdag en zondag
Een relatief nieuw fenomeen is het spelen met twee eerste elftallen in de competitie. Veelal gaat het hierbij om clubs die van oudsher op zondag spelen en ook een zaterdagteam inschrijven (niet zelden is dit de opmaat voor een volledige overstap naar zaterdag) of om clubs die zijn ontstaan uit een fusie tussen één of meerdere zaterdag- en zondagclubs. Sommige clubs uit de top van het amateurvoetbal gebruiken het tweede team als een verkapt opleidingselftal.

Clubs zonder eerste elftal in de standaardklasse
Het gaat in deze categorie voornamelijk om clubs uit kleinere dorpen, die niet meer in staat zijn een representatief eerste elftal op de been te brengen. Ook zitten in deze categorie verschillende clubs uit grotere steden. Dat hoeven niet eens per definitie heel kleine clubs te zijn, maar verenigingen die zich focussen op het recreatieve aspect van voetbal. Het meest opvallende voorbeeld is VSC uit Utrecht, dat liefst 22 (!) seniorenteams bij de mannen heeft, maar geen elftal in de standaardcompetitie.

Welke clubs staan op de kaart?
Het uitgangspunt is de competitie-indeling bij aanvang van het seizoen 2023-2024. Teams die zich nog voor de start van de competitie hebben teruggetrokken zijn niet opgenomen op de kaart. Clubs die zich tussentijds hebben teruggetrokken wel.

Foutje gezien? Meld het ons
Het samenstellen van deze kaart heeft de nodige inspanningen gekost. Uiteraard hebben wij ons best gedaan de informatie zo goed als mogelijk te verwerken, maar het kan altijd zijn dat er foutjes ingesloten zijn of dat we een recente verhuizing naar een nieuw sportpark hebben gemist. We zouden het waarderen als jullie deze aan ons willen doorgeven via email@voetbalarchieven.nl of via twitter (@voetbalarchieve) of Facebook.

Ook de kaarten van de afgelopen seizoenen staan nog online. Klik op de kaarten voor de uitgebreide versie.

2017-2018

2018-2019

2019-2020

2020-2021

2021-2022

2022-2023